Poradnik dla edukatorów przybliża metodę aktywizacji seniorów poprzez dziennikarstwo obywatelskie

„Dziennikarstwo obywatelskie oraz techniki dziennikarskie w edukacji seniorów” – to tytuł poradnika dla edukatorów osób starszych wydanego w czerwcu przez Stowarzyszenie Szukamy Polski w Białymstoku. Autorzy – Jan Oniszczuk i Bożena Bednarek – opisują w nim metodę aktywizacji, którą efektywnie i efektownie pracują na co dzień.

Publikacja ta jest o tyle wartościowa, że powstała na bazie wieloletnich doświadczeń seniorów skupionych wokół redakcji Podlaskiego Seniora. Wszystkie przedstawione w niej działania odnoszą się więc do praktyki, były (i są nadal) wypracowane z osobami starszymi. A dzielenie się zdobytą przez lata wiedzą i doświadczeniem zasługuje na ogromne uznanie. Tym bardziej, że aktywizacja seniorów poprzez dziennikarstwo obywatelskie jest w Polsce jeszcze mało znana, a z pewnością niedoceniana przez środowisko pracujące na co dzień z seniorami. A szkoda, bo przynosi mnóstwo korzyści i niejednokrotnie wydobywa ogromny potencjał osób starszych – taki, o jakim sami nigdy nie mieli pojęcia.

Seniorzy mają głos. Włączanie osób starszych do społeczeństwa obywatelskiego

Poradnik powstał w ramach projektu „Comunication Inclusion (COM-IN)” realizowanego w latach 2021-23 przez partnerów z Polski, Hiszpanii, Francji, Słowenii i Słowacji. COM-IN był kontynuacją i rozwinięciem projektu „Silver Civic Education” realizowanego w latach 2018-20 przez organizacje z Polski, Portugalii i Bułgarii. Tak bogate międzynarodowe doświadczenie jest przykładem dobrych praktyk, które przekraczają wszelkie granice: geograficzne, narodowościowe, mentalne, wiekowe, językowe i komunikacyjne.

Metoda wypracowana przez podlaskich seniorów polega – w wielkim skrócie – na imitowaniu różnych faz i aspektów pracy dziennikarskiej w aktywizowaniu osób dorosłych. Zakłada przygotowanie seniorów do aktywności umysłowej i językowej, ale poprzez dostosowaną do ich możliwości pracę i zabawę ze słowem. Oprócz kompetencji, takich jak zbieranie informacji, ocena źródeł treści, tworzenie tekstów, praca w zespole i redagowanie mediów cyfrowych, ćwiczy kreatywne myślenie. Przede wszystkim pobudza potrzebę zabierania głosu, co dziś – w świecie cyfrowych mediów, gdzie dominują ludzie młodzi – jest bardzo istotne. Wydawanie i redagowanie portalu podlaskisenior.pl, będące efektem pracy tą metodą, potwierdza jej efektywność.

Zobacz także: Dziennikarstwo obywatelskie – sposób na aktywną emeryturę

Aktywizacja seniorów poprzez dziennikarstwo obywatelskie – metoda dająca możliwość wszechstronnego rozwoju

Trzeba podkreślić, że edukatorzy niemający podstaw dziennikarstwa oceniają metodę aktywizacji poprzez dziennikarstwo obywatelskie jako trudną. Po prostu brakuje im wiedzy i materiałów dydaktycznych, aby nabyć odpowiednie kompetencje aktywizacyjne. I tę właśnie lukę wypełnia poradnik. Już na początku znajdziemy w nim informacje o podstawach dziennikarstwa i psychologiczne aspekty edukacji seniorów. Autorzy prowadzą Czytelnika za rękę, przestrzegając przed podstawowymi błędami i dzieląc się wypracowanymi materiałami. Załączone ćwiczenia są bardzo pomocne w rozpoczęciu pracy edukacyjnej, bo pokazują krok po kroku przebieg zajęć.

Niezwykle interesujący jest fragment dotyczący aktywizacji obywatelskiej, gdzie mamy case study. Okrągły Stół – to przykład debaty organizowanej przez Stowarzyszanie 100-Lecie Kobiet. Podlascy seniorzy zabrali głos na temat feminizmu i pokazali, że potrafią zajmować swoje stanowisko, bronić go, polemizować, ale też słuchać. Nie byłoby to możliwe bez przygotowania ich do tego zadania. Takie niełatwe, ale ogromnie wartościowe przedsięwzięcie budzi mój ogromny podziw i część dotyczącą debaty oksfordzkiej gorąco polecam jako ewenement w edukacji seniorów.

Techniki dziennikarskie jako urozmaicenie w pracy edukatorów senioralnych

W mojej ocenie autorzy zbyt skromnie opisali zalety omawianej metody. A można by o nich napisać monografię! Warto je eksponować, by zachęcić jak największą grupę edukatorów do podjęcia pracy tą metodą lub chociaż wykorzystania jej elementów. Najważniejszym atutem metody jest oczywiście wielopłaszczyznowy rozwój przeróżnych kompetencji: od społecznych, po językowe, komunikacyjne i cyfrowe, aż po kształcenie postawy otwartej i twórczej. To sprawia, że techniki dziennikarskie mogą być urozmaiceniem wszelkich działań edukacyjnych i stanowić zarówno formę zabawy słowem, jak i być podstawą aktywizacji obywatelskiej czy media literacy. I to właśnie do kształcenia tych kompetencji rekomenduję publikację. Nie mam wątpliwości, że wnosi ona wiele dobrego do edukacji osób starszych i poszerza horyzonty. Daje edukatorom inspiracje i wskazówki, by mogli wydobyć potencjał intelektualny seniorów.

Z gratulacjami dla Autorów

Barbara Górnicka-Naszkiewicz