Czy zdarzyło Ci się spędzać godziny na przeglądaniu złych wiadomości w internecie? To zjawisko, zwane doom scrollingiem, szczególnie dotyka seniorów, którzy często szukają informacji, by lepiej zrozumieć świat. Niestety, takie nawyki mogą prowadzić do stresu, problemów ze snem i poczucia osamotnienia. Czym jest doom scrolling, dlaczego starsze osoby są na niego narażone oraz jak można temu zapobiegać? O tym w kolejnym artykule z cyklu #SeniorNaCzasie.
Doom scrolling, znane również jako kompulsywne przewijanie negatywnych treści, to zjawisko, które polega na nieustannym przeglądaniu mediów w poszukiwaniu informacji, zazwyczaj związanych z katastrofami, kryzysami lub innymi negatywnymi wydarzeniami. Termin ten zyskał popularność w czasie pandemii COVID-19, gdy wielu ludzi – w tym seniorów – zaczęło spędzać więcej czasu na śledzenie doniesień o pandemii, m.in. notorycznie słuchając o liczbie zachorowań.
Doom scrolling opiera się na ludzkiej potrzebie bycia na bieżąco z informacjami. Nasz mózg reaguje silniej na negatywne wiadomości, co wynika z mechanizmów ewolucyjnych – negatywne informacje mogą być postrzegane jako bardziej istotne dla przetrwania.
Każde nowe doniesienie, choćby przerażające, może dostarczać chwilowego poczucia kontroli nad sytuacją, co prowadzi do dalszego przeszukiwania treści.
Dlaczego seniorzy są szczególnie podatni na doom scrolling?
Seniorzy często nie mają wykształconych nawyków związanych z odpowiedzialnym korzystaniem z internetu. Wielu z nich ma trudności z odróżnianiem wiarygodnych źródeł od tych pełnych dezinformacji, co może potęgować ich lęk i prowadzić do kompulsywnego przewijania.
Seniorzy często borykają się z samotnością, szczególnie po przejściu na emeryturę lub stracie bliskich osób. Media stają się dla nich sposobem na zapełnienie pustki emocjonalnej. Niestety, negatywne treści, na które natrafiają, mogą pogłębiać ich izolację i negatywne emocje.
Ale nie tylko o internecie tu mowa, bo także przesadne oglądanie telewizyjnych serwis informacyjnych zaprząta głowę niepotrzebnymi, dołującymi informacjami. Nie wpływa to pozytywnie na dobrostan, a i dodatkowo zwiększa chęć na oglądanie kolejnych doniesień.
Seniorzy często szukają informacji, aby lepiej zrozumieć świat, zwłaszcza w obliczu szybko zmieniającej się rzeczywistości. Przeglądanie wiadomości staje się dla nich sposobem na utrzymanie poczucia kontroli, jednak w rzeczywistości może prowadzić do przeciążenia informacyjnego.
Skutki doom scrollingu dla seniorów – nie tylko negatywny wpływ na zdrowie psychiczne
Ciągłe obcowanie negatywnymi treściami może prowadzić do depresji, lęków oraz poczucia bezradności. Seniorzy, którzy już wcześniej byli narażeni na stres, mogą odczuwać nasilenie tych objawów. Trzeba też dodać, że długotrwałe przeglądanie ekranów, szczególnie przed snem, zakłóca naturalny rytm snu. Światło emitowane przez urządzenia elektroniczne wpływa na produkcję melatoniny, hormonu odpowiedzialnego za sen, co może prowadzić do bezsenności. Zamiast nawiązywać realne relacje z innymi ludźmi, seniorzy mogą jeszcze bardziej zamykać się w sobie, spędzając czas na „życiu tym, co serwują media”. Taka izolacja sprzyja osłabieniu więzi społecznych.
Jak seniorzy mogą unikać pułapki doom scrollingu?
Dobrym rozwiązaniem jest ustalenie określonych godzin na przeglądanie internetu i serwisów informacyjnych. Na przykład, można ograniczyć czas spędzany online do dwóch godzin dziennie, w określonych porach. Unikanie sensacyjnych nagłówków i stron z niesprawdzonymi treściami jest kluczowe. Nie można też zapominać o angażowaniu się w aktywności – codzienne spacery, hobby, takie jak czytanie książek, malowanie czy ogrodnictwo, mogą pomóc w zmniejszeniu potrzeby przebywania w świecie online. Bliscy seniorów powinni regularnie kontaktować się z nimi, zachęcając ich do rozmów na tematy inne niż te, które mogą znaleźć w internecie. Wspólne spędzanie czasu to także sposób na zmniejszenie uczucia samotności.
Podsumowanie
Doom scrolling to problem, który dotyka coraz większej liczby seniorów, prowadząc do negatywnych skutków zdrowotnych i społecznych. Kluczowe jest zrozumienie mechanizmów tego zjawiska oraz wprowadzenie działań zapobiegawczych, takich jak edukacja cyfrowa, wsparcie emocjonalne oraz rozwijanie zdrowych nawyków. Pamiętajmy, że internet może być narzędziem zarówno pożytecznym, jak i szkodliwym – wszystko zależy od tego, jak z niego korzystamy.
Artykuł powstał w ramach cyklu #SeniorNaCzasie we współpracy portali Podlaski Senior i Super Senior. To inicjatywa dr Barbary Górnickiej-Naszkiewicz skierowana do osób starszych, które chcą lepiej rozumieć zmieniający się świat. Cykl #SeniorNaCzasie stanowi odpowiedź na liczne głosy seniorów, którzy podkreślają, że brakuje im materiałów edukacyjnych przygotowanych specjalnie z myślą o nich – wyjaśniających trudne tematy i trendy w sposób przystępny, zrozumiały i dostosowany do ich potrzeb. Ważnym elementem projektu jest udział samych seniorów w wyborze interesujących ich tematów, więc czekamy na Wasze propozycje! Kontakt: super.senior@op.pl.
